CHỨNG KHOÁNG - NHỮNG ĐIỂU CẦN BIẾT
Chứng khoán- những điều cần biết
- Bật tv lên, mở một tờ báo, lướt web và khả năng là bạn sẽ
tìm thấy được những thông tin về chứng khoán: “ The Dow Jones đóng phiên với mức
cao kỉ lục”, “ Thị trường chứng chịu ảnh hưởng từ chính sách Trung Quốc”, vân
vân. Chứng khoán dường như đã xuất hiện ở khắp mọi nơi trong đời sống chúng ta,
nhưng thật sự thì thị trường chứng khoán là gì? Và cái chứng khoán được trao đổi
ở đây là gì? Và nó có ảnh hưởng gì đến bạn, sếp của bạn hay thậm chí là quốc
gia của bạn khi thị trường này “ hắt hơi, sổ mũi”.
- Câu trả lời cho những câu hỏi không dễ làm sáng tỏ kể cả khi
bạn suy nghĩ về cái gì là chứng khoán. Lấy ví dụ, bạn có thể đã từng nghe rằng
sở hữu chứng khoán có nghĩa là bạn trở thành một “chủ sở hữu”( cổ đông) của
công ty phát hành cổ phiếu đó. Nhưng điều này có nghĩa là gì? Là một “chủ sở hữu”,
liệu bạn có quyền bước vào văn phòng của công ty và lấy về một cái bàn hay cái
ghế? Hay liệu bạn có quyền để sa thải hay thuê nhân viên? Dĩ nhiên, nếu bạn chỉ sở hữu một phần nhỏ cổ
phần, bạn chỉ sở hữu một phần nhỏ công ty. Nhưng nếu bạn sở hữu một phần lớn cổ
phần thì sao? Khi này bạn có thể mang về nhà cái ghế không? Hay sa thải một người
nào đó?
- Trong loạt bài hướng dẫn này, ta sẽ cùng giải đáp những câu
hỏi này và thêm vào đó, đi sâu vào giải thích những vấn đề trung tâm. Một khi bạn
đã nắm được những vấn đề này và hiểu cái gì giúp thị trường chứng khoán hoạt động,
thì hi vọng rằng bạn sẽ trở thành một nhà đầu tư dày dặn, khôn ngoan và có hiểu
biết hơn. Kể cả khi bạn không có một tài khoản môi giới ( Brokerage account) và
đầu tư bằng tiền của mình, thì bạn vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi chứng khoán
thông qua các chương trình hưu trí, tiết kiệm tiền hay các chính sách bảo hiểm.
Vốn chỉ là một công cụ của người giàu trước đây, nay thị trường chứng khoán đã
trở thành một công cụ giúp làm giàu của nhiều tầng lớp xã hội. Những tiến bộ
trong công nghệ trao đổi chứng khoán và dịch vụ môi giới giá “mềm” qua mạng đã
khiến biến ngày nay việc sở hữu chứng khoán chỉ cần một cú nhấp chuột.
Tuy nhiên, trước khi tiếp tục, bạn cần phải phân biệt được
hai công dụng phổ biến của thị trường chứng khoán: đầu tư và dự đoán.
+ Đầu tư là
khi bạn sử dụng tiền của mình để đưa vào thực hiện các dự án tạo năng suất như
phát triển và mở rộng. Đầu tư vào một nhà máy, nghiên cứu hay một ý tưởng kinh
doanh mới- tất cả đều được thực hiện với hi vọng rằng trong tương lai cái nhà
máy, nghiên cứu hay việc khởi nghiệp đó sẽ có giá trị cao hơn cái lượng đầu tư
ban đầu. Điều này có nghĩa là bạn có lí do để tin rằng nhà máy cần được mở rộng,
hay bạn hiểu được chính xác cái gì đang được nghiên cứu và cái lợi ích của
chúng là gì, hoặc bạn tin vào kế hoạch kinh doanh của cái dự án kinh doanh mới
kia. Nói cách khác, đầu tư là một quyết định dựa vào lí trí với một tầm nhìn đến
tương lai. Khi bạn đầu tư, tiền của bạn được kì vọng sẽ sử dụng vào việc làm
tăng giá trị của chúng.
+ Dự đoán, trái lại gần giống với việc cá cược. Những nhà dự
đoán khi mua bán, hi vọng rằng, họ có thể sớm bán được với giá cao hơn, mà
không cần biết hiểu- hay quan tâm- vì sao giá bán tăng. Đôi khi, những nhà dự
đoán này có linh cảm, hoặc mua bán dựa trên tin đồn, nhưng về căn bản thì họ sẽ
không quan tâm đến những nhà máy, nghiên cứu hay những kế hoạch kinh doanh. Tuy
vậy, những nhà dự đoán này không nên bị xem như là một điều xấu, họ đã giúp đưa
thêm vào thị trường tính thanh khoản, và nhiều người đã rất thành công trong đầu
tư. Song song đó, rất nhiều nhà đầu tư thông minh đã đánh mất gia sản qua việc
suy đoán thị trường.
- Cái sự phân biệt rạch ròi giữa nhà đầu tư và nhà dự đoán
thường không có chuẩn mực, mà chỉ thường là các nhà đầu tư sẽ quan tâm hơn đến
cá quá trình quyết định giá cả. Họ thường quan tâm, đầu tư vào cái dài hạn;
trong khi những nhà dự đoán quan tâm đến giá cả hơn, với thời gian sinh lời ngắn
hơn.
Nguyễn Hoàng Anh
